Beeldverslag van het restaureren van onze voordeur

Onze voordeur werd erg slecht van kwaliteit, en ik kom er niet onderuit om hem stevig te restaureren, of helemaal na te maken. In dit beeldverslag laat ik zien wat ik hierbij zoal tegenkom, en hoe ik de deur restaureer.

vooraf - Zo zag onze voordeur er een jaar geleden uit. Een mooie oude deur, maar wel al toe aan een goede onderhoudsbeurt.

eind september 2008 - Eerste stap is om een nood-voordeur te maken die het een paar maanden zal houden. Dan kan ik de te restaureren voordeur rustig in de schuur gaan afkrabben.

eind september 2008 - Nu ik de verf eraf haal zie ik pas hoe erg het onderstuk van de deur er aan toe is.

eind september 2008 - Ik heb de buitenkant van de deur helemaal afgekrabd en kan beoordelen of restaureren nog zin lijkt te hebben.

eind september 2008 - Zo te zien heeft de deur al enige restauraties achter de rug, maar die van mij wordt een stuk radicaler.
Ik besluit eerst te proberen om het onderste gedeelte van de deur te vervangen. Als dat niets wordt, dan kan ik altijd nog een hele nieuwe deur gaan maken. Zo doe ik gelijk wat ervaring op met het maken van de lange pen-gat verbindingen die ik in ieder geval nodig zal gaan hebben.

3 okt 2008 - Onderlat is eraf, panelen zijn weg, en ik kan aan de gang met de onderste 30 cm van de zijstukken af te halen.

3 okt 2008 - Om de zijlatten te verlengen met nieuw hout gebruik ik een eenvoudige halfhout verbinding. Ik maak die door met de cirkelzaag een heel aantal ondiepe snedes te maken waarna je met de beitel eenvoudig de rest van het hout kunt wegsteken. Ik gebruik een overlap van 20 cm, in de hoop dat dit genoeg zal zijn om de nieuwe stukken stevig te verlijmen aan het bestaande stuk deur.
Het hout van de oude deur blijkt in ieder geval van uitstekende kwaliteit; ik denk dat het langzaam gegroeid eikenhout is.

4 okt 2008 - Ik heb de balken gezaagd waarvan ik het nieuwe onderstuk wil maken, en leg ze even uit om de maten te controleren.
Op aanraden van de Arnhemse Fijnhouthandel gebruik ik Larix hout: een europese houtsoort met fijne nerf, weinig knoest, en goed houtrot-bestendig. Het ruikt in ieder geval heerlijk bij het zagen. Naderhand gezien had ik natuurlijk beter eikenhout kunnen kopen...

5 okt 2008 - Ik heb de sponningen voor de panelen uitgezaagd, en heb de eerste drie houtverbindingen tussen de oude en de nieuwe stukken deur gemaakt. De deur begint alweer ergens op te lijken.

10 okt 2008 - Ik heb de pen-gat verbindingen tussen de zijstukken en het onderstuk gemaakt, en heb de zaak even in elkaar geschoven om het middenstuk goed uit te kunnen meten. Ik moet de zijstukken nog netjes op lengte brengen, maar stel dat uit tot alles verlijmd is.
Volgende stap is om de houtverbinding voor de middenbalk te maken. Daar wordt in deze deur een verbinding voor gebruikt die ik nog niet kende. Ik noem het maar een zadel-verbinding...

11 okt 2008 - Nu is ook de middenbalk netjes met het nieuwe frame verbonden. Ik heb de verbiding gemaakt met de bovenfrees (die onder een freestafel hing) en handzaag en beitel. Het is een rare verbinding, deze zadel-verbinding; ik begrijp eigelijk niet waarom hiervoor gekozen is, en niet voor de meer standaard pen-gat. Maar misschien heeft dat wel te maken met het gat voor de brievenbus...
Maar hij voldoet, en ik kan verder met de twee panelen. Die zijn behoorlijk scheef heb ik al zo uitgemeten. Rechts zijn ze meer dan 1 cm langer dan links.

13 okt 2008 - Voor de panelen gebruik ik een reststuk eikenhout, van een balk die erg veel knoesten heeft. Die stukken die ik hier nodig heb kunnen mooi tussen de knoesten uit gehaald worden.

13 okt 2008 - Ik zaag de schuine kanten door de panelen verticaal langs een scheef staand zaagblad te halen. Dit werkt uitstekend. Ik gebruik het verenbord om het paneel stevig tegen de vertical aanslag aan te drukken: dat lukt je niet met de hand.

17 okt 2008 - Het zagen van de rechte kanten aan de andere kant van de panelen gaat niet goed: het lukt me niet om het paneel netjes langs de zaag te drukken, en de zaag vreet te diep in het hout. Die kant doe ik dan maar op de oude, vertrouwde manier van zeer veel ondiepe zaagsnedes naast elkaar. En die te diep uitgevreten stukken zal ik met plamuur moeten oplossen.
Rechts zie je een paneel dat af is: ziet er toch nog best goed uit vind ik zelf. Het grote knoest-gat ga ik ook gewoon plamuren: alles wordt daarna toch in de verf gezet.

17 okt 2008 - Ik ben klaar met de panelen en zet de hele zaak even in elkaar om te kijken of alles past. Nu nog de profielen maken, en dan kan ik het nieuwe onderstuk aan de deur gaan vastzetten!

24 okt 2008 - Dit is het profiel dat ik zo ongeveer moet zien te maken.

24 okt 2008 - Ik frees eerst zoveel mogelijk materiaal weg met de bovenfrees. Dan hoef ik minder materiaal weg te halen met het schraapstaal, en dat is er ook een recht pad om te volgen met het schraapstaal.
Om dit profiel te maken slijp ik ronde kanten aan een verfkrabber, met als doorsnede van het staal zo een beetje de doorsnedes in het profiel. Echt precies hoeft dat niet, want door de krabber scheef te houden maak je doorsnede smaller. Zoals je ziet is het eigenlijk vrij eenvoudig om dit profiel te maken zonder grote freestafel: dit zijn ouderwets goede technieken!

26 okt 2008 - Zo, het onderstuk zit nu vast aan de rest van de deur. Voor het verlijmen heb ik poly-uretaan constructielijm gebruikt: die is watervast en vult waar dat nog nodig is. Ik besluit om geen deuvels te gebruiken om de pen gat verbinding verder te zekeren: dat heb je met dit soort lijm niet meer nodig. Stukken die later niet meer te bereiken zijn heb ik alvast in de grondverf gezet.
Ik kan verder met de volgende fase: de deur iets breder maken, op maat schaven, en een nieuw slot plaatsen.

1 nov 2008 - Ik heb de deur iets breder gemaakt (dat zie je aan de licht gekleurde zijkant), even in het kozijn gehangen, en op maat geschaafd.
Nu ben ik bezig met het inboren van het slot. Vroeger zat er een opbouw slot op de deur, maar als ik er nu toch zo mee bezig ben, dan zet ik er gelijk maar een inbouwslot in met een profielcylinder.
Dat inboren gaat gemakkelijk door even een soort tafeltje aan de deur te klemmen: dan kun je je gereedschap kwijt, en kun je een haak gebruiken om de boormachine mooi recht te houden.

1 nov 2008 - Na het inboren van de ruimte voor de slotkast kan ik ook de voorkant van het slot precies aftekenen en uitsteken. Eerst frees ik met een vingerfrees de diepte mooi gelijk in, dan de randjes met de beitel netjes wegsteken. Ook nu is het tafeltje erg gemakkelijk.

5 nov 2008 - Ik heb als laatste toevoeging nog een afgeschuinde "schopplaat" onder aan de voordeur gemaakt. Die zat er tenslotte al op, dus zal er wel bij horen...

15 nov 2008 - Na uitgebreid plamuren ben ik de deur aan het verven. Ik heb de deur aan twee schroeven opgehangen: dan kan ik overal makkelijk bij en kan ik de hele deur in een keer verven. Je ziet al bijna geen verschil meer tussen het oude en het nieuwe gedeelte van de deur: het lijkt erop dat de restauratie gelukt is.
Dit is de laag grondverf: morgen kan de eerste laklaag er wel op!

22 nov 2008 - Zo, de deur is af!
Alles staat in de grondverf, en twee keer in de lak. Ik heb het oude glas teruggezet (en niet nog een leuk luikje gemaakt), en we hebben de deur samen ingehangen.
Ik ben er wel trots op dat je nauwelijks kunt zien dat het onderste gedeelte van de deur niet orgineel is. En ik herhaal rechts nog even een foto van de deur op zijn dieptepunt.

Jan Rekers

		vooraf - Zo zag onze voordeur er een jaar geleden uit. Een mooie oude deur, maar wel al toe aan een goede onderhoudsbeurt.
		eind september 2008 - Eerste stap is om een nood-voordeur te maken die het een paar maanden zal houden. Dan kan ik de te restaureren voordeur rustig in de schuur gaan afkrabben.
		eind september 2008 - Nu ik de verf eraf haal zie ik pas hoe erg het onderstuk van de deur er aan toe is.
		eind september 2008 - Ik heb de buitenkant van de deur helemaal afgekrabd en kan beoordelen of restaureren nog zin lijkt te hebben.
		eind september 2008 - Zo te zien heeft de deur al enige restauraties achter de rug, maar die van mij wordt een stuk radicaler. Ik besluit eerst te proberen om het onderste gedeelte van de deur te vervangen. Als dat niets wordt, dan kan ik altijd nog een hele nieuwe deur gaan maken. Zo doe ik gelijk wat ervaring op met het maken van de lange pen-gat verbindingen die ik in ieder geval nodig zal gaan hebben.
		3 okt 2008 - Onderlat is eraf, panelen zijn weg, en ik kan aan de gang met de onderste 30 cm van de zijstukken af te halen.
		3 okt 2008 - Om de zijlatten te verlengen met nieuw hout gebruik ik een eenvoudige halfhout verbinding. Ik maak die door met de cirkelzaag een heel aantal ondiepe snedes te maken waarna je met de beitel eenvoudig de rest van het hout kunt wegsteken. Ik gebruik een overlap van 20 cm, in de hoop dat dit genoeg zal zijn om de nieuwe stukken stevig te verlijmen aan het bestaande stuk deur. Het hout van de oude deur blijkt in ieder geval van uitstekende kwaliteit; ik denk dat het langzaam gegroeid eikenhout is.
		4 okt 2008 - Ik heb de balken gezaagd waarvan ik het nieuwe onderstuk wil maken, en leg ze even uit om de maten te controleren. Op aanraden van de Arnhemse Fijnhouthandel gebruik ik Larix hout: een europese houtsoort met fijne nerf, weinig knoest, en goed houtrot-bestendig. Het ruikt in ieder geval heerlijk bij het zagen. Naderhand gezien had ik natuurlijk beter eikenhout kunnen kopen...
		5 okt 2008 - Ik heb de sponningen voor de panelen uitgezaagd, en heb de eerste drie houtverbindingen tussen de oude en de nieuwe stukken deur gemaakt. De deur begint alweer ergens op te lijken.
		10 okt 2008 - Ik heb de pen-gat verbindingen tussen de zijstukken en het onderstuk gemaakt, en heb de zaak even in elkaar geschoven om het middenstuk goed uit te kunnen meten. Ik moet de zijstukken nog netjes op lengte brengen, maar stel dat uit tot alles verlijmd is. Volgende stap is om de houtverbinding voor de middenbalk te maken. Daar wordt in deze deur een verbinding voor gebruikt die ik nog niet kende. Ik noem het maar een zadel-verbinding...
		11 okt 2008 - Nu is ook de middenbalk netjes met het nieuwe frame verbonden. Ik heb de verbiding gemaakt met de bovenfrees (die onder een freestafel hing) en handzaag en beitel. Het is een rare verbinding, deze zadel-verbinding; ik begrijp eigelijk niet waarom hiervoor gekozen is, en niet voor de meer standaard pen-gat. Maar misschien heeft dat wel te maken met het gat voor de brievenbus... Maar hij voldoet, en ik kan verder met de twee panelen. Die zijn behoorlijk scheef heb ik al zo uitgemeten. Rechts zijn ze meer dan 1 cm langer dan links.
		13 okt 2008 - Voor de panelen gebruik ik een reststuk eikenhout, van een balk die erg veel knoesten heeft. Die stukken die ik hier nodig heb kunnen mooi tussen de knoesten uit gehaald worden.
		13 okt 2008 - Ik zaag de schuine kanten door de panelen verticaal langs een scheef staand zaagblad te halen. Dit werkt uitstekend. Ik gebruik het verenbord om het paneel stevig tegen de vertical aanslag aan te drukken: dat lukt je niet met de hand.
		17 okt 2008 - Het zagen van de rechte kanten aan de andere kant van de panelen gaat niet goed: het lukt me niet om het paneel netjes langs de zaag te drukken, en de zaag vreet te diep in het hout. Die kant doe ik dan maar op de oude, vertrouwde manier van zeer veel ondiepe zaagsnedes naast elkaar. En die te diep uitgevreten stukken zal ik met plamuur moeten oplossen. Rechts zie je een paneel dat af is: ziet er toch nog best goed uit vind ik zelf. Het grote knoest-gat ga ik ook gewoon plamuren: alles wordt daarna toch in de verf gezet.
		17 okt 2008 - Ik ben klaar met de panelen en zet de hele zaak even in elkaar om te kijken of alles past. Nu nog de profielen maken, en dan kan ik het nieuwe onderstuk aan de deur gaan vastzetten!
		24 okt 2008 - Dit is het profiel dat ik zo ongeveer moet zien te maken.
		24 okt 2008 - Ik frees eerst zoveel mogelijk materiaal weg met de bovenfrees. Dan hoef ik minder materiaal weg te halen met het schraapstaal, en dat is er ook een recht pad om te volgen met het schraapstaal. Om dit profiel te maken slijp ik ronde kanten aan een verfkrabber, met als doorsnede van het staal zo een beetje de doorsnedes in het profiel. Echt precies hoeft dat niet, want door de krabber scheef te houden maak je doorsnede smaller. Zoals je ziet is het eigenlijk vrij eenvoudig om dit profiel te maken zonder grote freestafel: dit zijn ouderwets goede technieken!
		26 okt 2008 - Zo, het onderstuk zit nu vast aan de rest van de deur. Voor het verlijmen heb ik poly-uretaan constructielijm gebruikt: die is watervast en vult waar dat nog nodig is. Ik besluit om geen deuvels te gebruiken om de pen gat verbinding verder te zekeren: dat heb je met dit soort lijm niet meer nodig. Stukken die later niet meer te bereiken zijn heb ik alvast in de grondverf gezet. Ik kan verder met de volgende fase: de deur iets breder maken, op maat schaven, en een nieuw slot plaatsen.
		1 nov 2008 - Ik heb de deur iets breder gemaakt (dat zie je aan de licht gekleurde zijkant), even in het kozijn gehangen, en op maat geschaafd. Nu ben ik bezig met het inboren van het slot. Vroeger zat er een opbouw slot op de deur, maar als ik er nu toch zo mee bezig ben, dan zet ik er gelijk maar een inbouwslot in met een profielcylinder. Dat inboren gaat gemakkelijk door even een soort tafeltje aan de deur te klemmen: dan kun je je gereedschap kwijt, en kun je een haak gebruiken om de boormachine mooi recht te houden.
		1 nov 2008 - Na het inboren van de ruimte voor de slotkast kan ik ook de voorkant van het slot precies aftekenen en uitsteken. Eerst frees ik met een vingerfrees de diepte mooi gelijk in, dan de randjes met de beitel netjes wegsteken. Ook nu is het tafeltje erg gemakkelijk.
		5 nov 2008 - Ik heb als laatste toevoeging nog een afgeschuinde "schopplaat" onder aan de voordeur gemaakt. Die zat er tenslotte al op, dus zal er wel bij horen...
		15 nov 2008 - Na uitgebreid plamuren ben ik de deur aan het verven. Ik heb de deur aan twee schroeven opgehangen: dan kan ik overal makkelijk bij en kan ik de hele deur in een keer verven. Je ziet al bijna geen verschil meer tussen het oude en het nieuwe gedeelte van de deur: het lijkt erop dat de restauratie gelukt is. Dit is de laag grondverf: morgen kan de eerste laklaag er wel op!
		22 nov 2008 - Zo, de deur is af! Alles staat in de grondverf, en twee keer in de lak. Ik heb het oude glas teruggezet (en niet nog een leuk luikje gemaakt), en we hebben de deur samen ingehangen. Ik ben er wel trots op dat je nauwelijks kunt zien dat het onderste gedeelte van de deur niet orgineel is. En ik herhaal rechts nog even een foto van de deur op zijn dieptepunt.